آشنايي با روش جمع‌آوري انتقال و تصفيه فاضلاب
وقتي شير آب را باز مي‌کنيد و با آب تصفيه شده و بهداشتي دست و صورت مي‌شوييد، هيچ مي‌دانيد آبي که مصرف شده به کجا مي‌رود؟ آب پس از مصرف تبديل به آب آلوده‌اي مي‌شود که به آن فاضلاب مي‌گويند. فاضلاب به دليل دارا بودن مواد آلوده کننده متعدد و تغيير نامطبوع در کيفيت آن بايد پيش از ورود و تخليه مستقيم به محيط‌زيست تصفيه شود. در غير اين صورت سبب آلودگي محيط‌زيست و سفره آب‌هاي زيرزميني شده و سلامت افراد جامعه را به خطر مي‌اندازد...
براي تصفيه فاضلاب، آن را از نقاط توليد شامل منازل، مراکز آموزشي، تجاري، عمومي و واحدهاي صنعتي جمع‌آوري و از طريق شبکه‌هاي به هم پيوسته براي تصفيه منتقل مي‌کنند. اين شبکه به هم پيوسته شامل لوله‌هاي اصلي و فرعي و تونل‌هاي فاضلاب‌رو است که حجم عظيمي از فاضلاب را به تصفيه‌خانه منتقل مي‌کنند. در تصفيه‌خانه‌هاي فاضلاب با انجام مراحل متعدد تصفيه فيزيکي و شيميايي از فاضلاب که ماده‌اي آلوده و بيماري‌زا است، آب سالم و زلال به دست مي‌آيد. از اين آب در بخش کشاورزي و فضاي سبز براي آبياري استفاده مي‌شود.
بنابراين با انجام مراحل جمع‌آوري و تصفيه فاضلاب مي‌توان آب را بازيافت کرده و به چرخه طبيعت بازگرداند.
مرحله اول: تصفيه مقدماتي
اين مرحله شامل 2 مرحله آشغال‌گيري و دانه‌گيري است:
• آشغال‌گيري: در اين قسمت تکه‌هاي چوب، پارچه، پلاستيک، قوطي، برگ درختان و ... از فاضلاب جدا مي‌شود. اين مواد را بايد در ابتداي محل ورود فاضلاب به تصفيه‌خانه، جداسازي کرد، زيرا وجود آنها در فاضلاب سبب صدمه به پمپ‌ها و ديگر تجهيزات مکانيکي تصفيه‌خانه مي‌شود.
• دانه‌گيري: در فاضلاب موادي همچون شن، ماسه، هسته ميوه‌ها و تکه‌هاي کوچک استخوان وجود دارد که به آنها مواد دانه‌اي مي‌گويند. اين مواد نيز مي‌توانند سبب ساييدگي و فرسايش قطعات مکانيکي تصفيه‌خانه شوند. براي جداسازي اين دانه‌ها، سرعت جريان فاضلاب را در داخل کانال‌هاي خاص کاهش مي‌دهند تا مواد دانه‌اي در کف کانال ته‌نشين شوند. دانه‌هاي ته‌نشين شده را به کمک تسمه نقاله يا پمپ مخصوص به مخزن مناسبي انتقال داده و پس از شستشو دفع مي‌کنند.
مرحله دوم: تصفيه اوليه
عمل بعدي حذف مواد جامد بسيار ريزي است که به صورت معلق هستند. براي جدا کردن آنها، فاضلاب به يک حوضچه بزرگ قيفي‌شکل به نام حوضچه ته‌نشيني اوليه وارد مي‌شود.
فاضلاب در اين بخش براي مدت دو ساعت باقي مي‌ماند و در اين مدت قسمت عمده‌اي از جامدات معلق موجود در فاضلاب در کف حوضچه جمع مي‌شود که به آنها لجن اوليه مي‌گويند. اين لجن به‌وسيله لجن‌روب مکانيکي به قسمت عميق حوضچه منتقل شده و از آنجا به‌وسيله پمپ تخليه و دفع مي‌شود. مايع باقي‌مانده در روي لجن‌ها که پساب اوليه نام دارد وارد مرحله تصفيه ثانويه مي‌شود.
مرحله سوم: تصفيه ثانويه
در اين مرحله با کمک باکتري‌هاي موجود در فاضلاب مواد آلي محلول را به مواد معدني قابل ته‌نشيني تبديل مي‌کنند. براي انجام اين کار باکتري‌ها به هواي زيادي نياز دارند که به‌وسيله هواده‌ها اين نياز برآورده مي‌شود.
مرحله چهارم: زلال‌سازي نهايي
در اين مرحله فاضلاب خروجي از تصفيه ثانويه به حوضچه ته‌نشيني نهايي وارد مي‌شود تا لخته‌هاي متراکم مواد معدني قابل ته‌نشين جدا شوند. پساب زلال از روي حوضچه به واحد گندزدايي (ضدعفوني) منتقل مي‌شود. اين لخته‌ها که در کف حوضچه ته‌نشين شده‌اند همان لجن فعال هستند که قسمتي از آن به محل ورودي فاضلاب برمي‌گردد تا در عمل تصفيه کمک کند و مازاد آن براي دفع به بيرون سيستم منتقل مي‌شود و مايع‌رويي آن که اکنون زلال شده براي ضدعفوني به حوضچه گندزدايي هدايت مي‌شود.
مرحله پنجم: گندزدايي پساب
براي نابودي و کاهش تعداد ميکروارگانيسم‌هاي موجود در مايع زلال‌سازي شده از موادي همچون کلر يا ازون و يا اشعه ماوراي بنفش استفاده مي‌شود. پس از انجام عمليات ضدعفوني از پساب تصفيه شده مي‌توان براي آبياري زمين‌هاي کشاورزي، فضاي سبز و پرورش آبزيان استفاده کرد.
نظر کارشناس - دکتر احمد عامري - استاد بهداشت محيط
فاضلاب به هر شکلي که توليد شود چه به صورت خانگي، صنعتي يا بيمارستاني يک سري آلودگي‌هاي شيميايي فيزيکي و به خصوص بيولوژيکي شامل عوامل ميکروبي و تخم انگل‌ها را با خود همراه دارد. بنابراين تصفيه فاضلاب از اهميت ويژه‌اي برخوردار است که عبارت است از:
• رعايت بهداشت عمومي: اگر تصفيه فاضلاب صورت نگيرد مي‌تواند يک‌سري از بيماري‌ها را ايجاد و منتقل کند و اين مهم‌ترين هدف تصفيه فاضلاب است. حتي اگر در کشور با مساله کم‌آبي هم مواجه نباشيم باز بايد به دليل حفظ بهداشت عمومي اين تصفيه صورت بگيرد.
• جلوگيري از آلودگي محيط زيست: فاضلاب‌ها مي‌توانند محيط زيست و به خصوص آب‌هاي زيرزميني، روزميني، خاک و به شکلي هوا را آلوده کنند.
• جلوگيري از ايجاد مناظر زشت و نازيبا: مانند پيشگيري از ايجاد با طلاق‌هايي که به اين شکل تشکيل شده‌اند.
با توجه به اينکه در دنيا و به خصوص در کشورمان با مشکل کم‌آبي مواجه هستيم مي‌توانيم با تصفيه فاضلاب آن را به چرخه حيات برگردانيم. اما بحث مهم اين است که فاضلاب‌ها با چه درجه‌اي و تا چه اندازه تصفيه شوند، بايد ببينيم فاضلاب تصفيه شده را براي چه چيزي مي‌خواهيم استفاده کنيم. آيا مي‌خواهيم در مصارف سبزي‌کاري و آبياري استفاده کنيم، يا در ساختمان‌سازي به کار ببريم يا در رودخانه و درياچه و دريا بريزيم و يا مي‌خواهيم براي آشاميدن از آن استفاده کنيم؛ پس متناسب با استفاده‌اي که مي‌خواهيم بکنيم بايد درجه تصفيه را مشخص کنيم. با توجه به بارندگي کم در کشور که تقريبا يک‌سوم بارندگي دنيا است و کشور نيمه خشکي است بهتر است اولا در مصرف آب صرفه‌جويي کنيم و دوما از فاضلاب ايجاد شده با تصفيه صحيح به نحو ديگري استفاده کنيم.
تاریخ ایجاد: 1396/01/12 (00:00:00)
آخرین بروزرسانی: 1403/10/11 (13:08:41)
نگارنده: --
تعداد بازدید: 19